Đầy hơi là do dư thừa khí trong đường tiêu hóa (thực quản, dạ dày, ruột non và đại tràng) có thể đến từ hai nguồn: do tăng lượng khí, do từ nuốt không khí hoặc tăng sản xuất khí tại đường ruột. Triệu chứng chính là đầy hơi, trướng bụng, ậm ạch khó chịu. Bụng trướng, gõ rất trong và trung tiện nhiều lần. Muốn giải quyết đầy bụng, trước hết phải khôi phục công năng bình thường của dạ dày, đường ruột bằng các cách sau:
Các thực phẩm sinh khí nhiều
Tinh bột: như lúa mạch, bắp, mì, lúa mì có thể sinh ra nhiều khí qua quá trình được tiêu hóa và hấp thụ trong ruột già. Đậu: chứa một lượng lớn các đường phức tạp được gọi là raffinose, cũng có thể gây đầy hơi không mong muốn. Gạo là tinh bột duy nhất mà ít gây ra khí.
Rau củ quả: một số loại rau như hành tây, cần tây, cải bắp, măng tây, cà rốt, bông cải xanh và cây họ đậu có chứa carbohydrate có thể tạo ra khí nhiều hơn.
Đường: phổ biến là fructose (có trong trái cây sấy khô, mật ong, hành tây, atisô; nhiều loại thực phẩm và đồ uống có chứa xi-rô fructose với hàm lượng cao) và sorbitol (một chất thay thế đường có trong một số bánh kẹo không đường và kẹo cao su, có thể phát sinh đầy hơi.
Đồ uống: Thứ uống có ga, nước trái cây, bia và rượu vang đỏ.
Thức ăn: Thức ăn chiên và các loại thực phẩm béo nhiều có thể khiến quá trình tiêu hóa diễn ra chậm làm sinh ra khí nhiều.
Thiếu lactase: Một nguyên nhân chính của đầy hơi là thiếu men lactase, làm giảm khả năng tiêu hóa lactose, một loại đường tự nhiên được tìm thấy trong sữa và các sản phẩm từ sữa như pho mát, kem và trong một số thực phẩm chế biến sẵn đi kèm với ngũ cốc, bánh mì. Chứng đầy hơi này thường đi kèm với tiêu chảy và vọp bẻ, nhưng cũng có thể xuất hiện đơn thuần là tạo ra khí mà thôi.
Trà thảo dược
-Nụ hoa hoặc hoa mai (mơ) 6g, trà xanh 6g. Cho hai thứ vào nước sôi ngâm 5 phút. Ngày uống 1 lần lúc nóng.
-Hoa nhài 6g, phật thủ 10g. Hai vị cho vào nước sôi ngâm 5 phút, uống ngày 1 thang, uống nóng thay chè.
-Phật thủ tươi 25g hoặc khô 10g. Phật thủ thái thành lát mỏng hoặc tán vụn, pha nước sôi ngâm 10 phút uống thay chè trong ngày, uống nóng.
-Hoa cam quýt, chè bột mỗi thứ 3 - 5g pha vào nước sôi ngâm 10 phút. Uống nóng trong ngày.
-Hoa nhài 6g, thạch xương bồ 6g, chè xanh 10g. Tất cả tán vụn, hãm nước sôi trong 5 - 10 phút, uống nóng ngày 1 thang. Công dụng: điều khí hòa vị giảm đau, kiện tỳ an thần. Trị viêm dạ dày mạn, ăn uống không ngon, tiêu hóa kém, bụng trướng đau, mất ngủ.
Dinh dưỡng trị đầy bụng
Cần ăn chậm, nhai kỹ, không nuốt vội vàng, không ăn no quá. Một số loại thức ăn có khả năng gây đầy hơi thì nên tránh không ăn (những thức ăn này cũng có sự khác nhau ở cơ địa từng người). Nên ăn những thức ăn dễ tiêu, hạn chế ăn thức ăn chua, cay, các chất kích thích như cà phê, rượu, bia, thuốc lá.
Nên hạn chế ăn kẹo, bánh ngọt. Nên ăn nhiều rau xanh như rau khoai lang, rau mồng tơi, rau đay, rau muống. Vệ sinh răng miệng hàng ngày tránh để bám các chất cặn bã ở chân răng, trong khoang miệng. Ăn xong chưa vội đi nằm ngay hoặc ngồi lâu mà nên đi lại nhẹ nhàng.
Ngoài bữa ăn có thể dùng tay xoa bóp bụng (mát xa) để làm tăng nhu động của dạ dày, ruột giúp cho việc tiêu hóa thức ăn tốt hơn, tránh ứ đọng thức ăn nhiều ngày. Cần có chế độ tập thể dục nhẹ nhàng để làm tăng nhu động ruột một cách hợp sinh lý bình thường như đi bộ, chơi cầu lông, tập hít thở để cơ hoành vận động làm tăng nhu động của dạ dày và ruột. Đi bộ cũng là một hình thức thư giãn loại bỏ stress.
Men vi sinh: cũng có thể hữu ích trong việc điều trị đầy hơi. Các vi khuẩn thân thiện sẽ giúp hỗ trợ tiêu hóa và giảm các triệu chứng đầy hơi, đặc biệt là ở những người có hội chứng ruột kích thích
- Thực hiện chế độ sinh hoạt hợp lí, làm việc điều độ, thể thao nhẹ nhàng, dành thời gian cho nghỉ ngơi, nghe nhạc, đi dạo.. giảm căng thẳng, mệt mỏi, và ngủ 6-8 giờ mỗi ngày.
LY Hoàng Duy Tân (Nguyên Phó chủ tịch Hội Đông Y Đồng Nai)
