Các thuốc “đánh cắp” dưỡng chất và cách ngăn chặn

(Khoahocdoisong.vn) - Đa số bệnh nhân không hề biết rằng những loại thuốc dùng để chữa bệnh lại có thể gây ra bệnh, làm cơ thể mất đi các vitamin và khoáng chất quan trọng, gây ra các chứng như mệt mỏi, rụng tóc, đau cơ, loãng xương, suy nhược…

<p><strong>V&igrave; sao thuốc g&acirc;y thiếu hụt dưỡng chất?</strong></p> <p>Sự thiếu hụt dưỡng chất l&agrave; một trong những t&aacute;c dụng phụ của thuốc, xảy ra do thuốc ngăn chặn qu&aacute; tr&igrave;nh hấp thu, dự trữ, chuyển h&oacute;a hoặc tổng hợp những dưỡng chất quan trọng của cơ thể. Khi những chất n&agrave;y bị thiếu hụt trong thời gian d&agrave;i c&oacute; thể g&acirc;y n&ecirc;n c&aacute;c vấn đề sức khỏe kh&aacute;c nhau, tuy nhi&ecirc;n, t&aacute;c dụng phụ đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; n&agrave;y lại thường bị c&aacute;c b&aacute;c sĩ, dược sĩ bỏ qua.</p> <p><img alt="Khi dùng thuốc cần sự thăm khám và tư vấn của bác sĩ chuyên khoa. Ảnh: TM" src="https://khds.1cdn.vn/2018/11/24/2_resize.jpg" title="Khi dùng thuốc cần sự thăm khám và tư vấn của bác sĩ chuyên khoa. Ảnh: TM" /></p> <p><em>Khi d&ugrave;ng thuốc cần sự thăm kh&aacute;m v&agrave; tư vấn của b&aacute;c sĩ chuy&ecirc;n khoa. Ảnh: TM</em></p> <h2><strong>Thuốc n&agrave;o g&acirc;y thiếu hụt dưỡng chất v&agrave; c&aacute;ch khắc phục ra sao?</strong></h2> <p><em>Thuốc ức chế bơm proton</em></p> <p>Thuốc ức chế bơm proton (như omeprazole, esomeprazole&hellip;) thường được k&ecirc; đơn trong c&aacute;c trường hợp ợ n&oacute;ng, ngăn ngừa v&agrave; điều trị lo&eacute;t dạ d&agrave;y. Thuốc c&oacute; t&aacute;c dụng ức chế tiết acid, do đ&oacute; l&agrave;m giảm hấp thu những dưỡng chất cần m&ocirc;i trường acid để hấp thu l&agrave; sắt, canxi, magie, vitamin C v&agrave; B<sub>12</sub>. Thiếu canxi trong thời gian d&agrave;i c&oacute; thể g&acirc;y lo&atilde;ng xương, thiếu magie c&oacute; thể dẫn đến chuột r&uacute;t, ch&aacute;n ăn. Thiếu sắt c&oacute; thể g&acirc;y ra c&aacute;c chứng bệnh thiếu m&aacute;u khiến người bệnh mệt mỏi, kh&oacute; thở, bồn chồn v&agrave; rụng t&oacute;c. Người cao tuổi l&agrave; đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất do họ thường phải d&ugrave;ng thuốc trong thời gian d&agrave;i, cộng với việc họ thường sẵn c&oacute; c&aacute;c vấn đề về hấp thu do tuổi t&aacute;c v&agrave; thường kh&ocirc;ng ăn nhiều.</p> <p>Do đ&oacute;, trong qu&aacute; tr&igrave;nh d&ugrave;ng thuốc nh&oacute;m n&agrave;y, cần phải d&ugrave;ng th&ecirc;m một số thực phẩm gi&agrave;u dưỡng chất như: rau, đậu v&agrave; thịt b&ograve;, gan g&agrave;, h&agrave;u, ngh&ecirc;u, bơ, sữa, phomat...</p> <p><em>Thuốc hạ lipid m&aacute;u nh&oacute;m statin</em></p> <p>Nh&oacute;m thuốc n&agrave;y c&oacute; t&aacute;c dụng l&agrave;m giảm lượng cholesterol trong cơ thể, bảo vệ người bệnh trước c&aacute;c nguy cơ tim mạch, nhưng n&oacute; lại g&acirc;y thiếu hụt co-enzyme Q10 - một loại enzyme cần thiết cho sản sinh năng lượng, đặc biệt l&agrave; ở c&aacute;c cơ, kể cả cơ tim. Thiếu co-enzyme Q10 c&oacute; thể g&acirc;y ra chuột r&uacute;t ở ch&acirc;n, một số &iacute;t trường hợp c&oacute; thể bị yếu cơ, kh&oacute; thở v&agrave; rối loạn tr&iacute; nhớ.</p> <p>Tuy nhi&ecirc;n, khi bị chuột r&uacute;t, kh&ocirc;ng n&ecirc;n tự &yacute; ngừng thuốc m&agrave; n&ecirc;n đến gặp b&aacute;c sĩ để được đổi sang một thuốc statin kh&aacute;c, b&ecirc;n cạnh đ&oacute;, c&oacute; thể sử dụng th&ecirc;m c&aacute;c loại thực phẩm chức năng bổ sung CoQ10.</p> <p><em>Thuốc tr&aacute;nh thai đường uống</em></p> <div> <ul style="display: flex;"> <li style="display:none; width: 47%;margin-bottom: 7px;padding: 5px;border: 1px solid #ddd;text-align: justify;background: #f2f2f2;overflow: hidden;float: left;margin-right: 2%;box-sizing: border-box;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> <li style="display:none; width: 47%;margin-bottom: 7px;padding: 5px;border: 1px solid #ddd;text-align: justify;background: #f2f2f2;overflow: hidden;float: left;margin-right: 2%;box-sizing: border-box;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> </ul> </div> <p>Phụ nữ uống thuốc tr&aacute;nh thai trong thời gian d&agrave;i c&oacute; thể bị thiếu rất nhiều dưỡng chất quan trọng.Thiếu hụt acid folic v&agrave; vitamin B<sub>12</sub> c&oacute; thể dẫn đến c&aacute;c t&igrave;nh trạng thiếu m&aacute;u. Thiếu vitamin B<sub>2</sub> c&oacute; thể g&acirc;y ra c&aacute;c triệu chứng như: vi&ecirc;m miệng lưỡi, vi&ecirc;m da nhẹ hoặc vi&ecirc;m kết mạc mắt. Phụ nữ d&ugrave;ng thuốc tr&aacute;nh thai d&agrave;i ng&agrave;y c&ograve;n c&oacute; thể dẫn đến triệu chứng tắc nghẽn mạch m&aacute;u ở mức nhẹ. Để hạn chế t&igrave;nh trạng n&agrave;y, phụ nữ cần bổ sung vitamin v&agrave; kho&aacute;ng chất n&agrave;y bằng c&aacute;c loại thực phẩm chức năng, c&aacute;c loại vitamin v&agrave; kho&aacute;ng chất tổng hợp chứa c&aacute;c phức hợp vitamin B, kẽm, magie v&agrave; selen, kết hợp bổ sung bằng thực phẩm h&agrave;ng ng&agrave;y.</p> <p><em>Thuốc lợi tiểu</em></p> <p>Thuốc lợi tiểu được chỉ định trong điều trị c&aacute;c bệnh tim mạch như suy tim, tăng huyết &aacute;p. Thuốc c&oacute; t&aacute;c dụng tăng sự đ&agrave;o thải muối v&agrave; nước ở thận, k&eacute;o theo đ&oacute; l&agrave; sự thay đổi nồng độ kali trong cơ thể, l&agrave;m tăng hoặc giảm lượng kali t&ugrave;y v&agrave;o từng loại thuốc lợi tiểu kh&aacute;c nhau. Kali m&aacute;u thấp c&oacute; thể khiến bệnh nh&acirc;n thấy buồn n&ocirc;n, lờ đờ. Ngược lại, kali m&aacute;u cao c&oacute; thể g&acirc;y ch&oacute;ng mặt, cho&aacute;ng v&aacute;ng, bất thường nhịp tim. Do đ&oacute;, bệnh nh&acirc;n điều trị d&agrave;i ng&agrave;y bằng thuốc lợi tiểu cần kiểm tra nồng độ kali m&aacute;u thường xuy&ecirc;n. Bệnh nh&acirc;n cần được bổ sung kali trong trường hợp sử dụng c&aacute;c thuốc lợi tiểu g&acirc;y mất kali như furosemide, hydroclorothiazide, indapamide...</p> <p>Tuy nhi&ecirc;n, nếu trong những thuốc điều trị bệnh tim mạch của bệnh nh&acirc;n c&oacute; c&aacute;c thuốc ức chế men chuyển như captopril, perindopril, lisinopril... sẽ kh&ocirc;ng cần bổ sung kali do những thuốc n&agrave;y c&oacute; t&aacute;c dụng tăng kali m&aacute;u sẽ b&ugrave; trừ cho t&aacute;c dụng g&acirc;y mất kali của thuốc lợi tiểu. Tr&aacute;nh phối hợp với những thuốc lợi tiểu giữ kali như spironolactone, amiloride do nguy cơ cao tăng kali m&aacute;u.</p> <p><em>Thuốc điều trị đ&aacute;i th&aacute;o đường</em></p> <p>Metformin l&agrave; thuốc đầu tay trong điều trị đ&aacute;i th&aacute;o đường type 2 hiện nay, tuy nhi&ecirc;n, loại thuốc n&agrave;y lại khiến bệnh nh&acirc;n thiếu hụt vitamin B<sub>12</sub>. Đ&acirc;y l&agrave; một loại vitamin cần thiết cho sự sinh năng lượng, hoạt động thần kinh v&agrave; sự tạo th&agrave;nh hồng cầu. Thiếu vitamin B<sub>12</sub> c&oacute; thể g&acirc;y đau cơ, l&uacute; lẫn, mệt mỏi, tổn thương thần kinh, thiếu m&aacute;u, thay đổi t&acirc;m trạng. Bệnh nh&acirc;n điều trị bằng metformin n&ecirc;n được kiểm tra mức vitamin B<sub>12</sub> h&agrave;ng năm. Bổ sung vitamin B<sub>12</sub> bằng đường uống hoặc đường ti&ecirc;m, kết hợp bổ sung bằng c&aacute;c loại thực phẩm như c&aacute;, trứng, thịt lợn, gan động vật, sữa v&agrave; c&aacute;c sản phầm từ sữa...</p> <p><em>C&aacute;c thuốc steroid</em></p> <p>C&aacute;c thuốc chống vi&ecirc;m corticosteroid như prednisone, prednisolone, dexamethasone được chỉ định rất nhiều trong c&aacute;c bệnh như hen phế quản, vi&ecirc;m khớp, vi&ecirc;m thần kinh, vi&ecirc;m mũi dị ứng... C&aacute;c thuốc n&agrave;y ảnh hưởng đến nồng độ canxi v&agrave; vitamin D trong cơ thể, l&agrave;m giảm hấp thu canxi ở ruột do đối kh&aacute;ng vitamin D v&agrave; tăng đ&agrave;o thải canxi tại thận. Bệnh nh&acirc;n điều trị bằng thuốc steroid liều cao trong thời gian d&agrave;i cần tham khảo &yacute; kiến b&aacute;c sĩ để chủ động bổ sung canxi v&agrave; vitamin D đề ph&ograve;ng lo&atilde;ng xương. Ngo&agrave;i ra, c&aacute;c thuốc steroid cũng l&agrave;m giảm lượng kali của cơ thể.</p> <p>Bệnh nh&acirc;n n&ecirc;n uống dạng vi&ecirc;n bao đường, vi&ecirc;n bao phim để giảm k&iacute;ch th&iacute;ch ni&ecirc;m mạc dạ d&agrave;y v&agrave; hạn chế ảnh hưởng l&ecirc;n sự hấp thu dưỡng chất. C&aacute;c thuốc steroid dạng h&iacute;t, b&ocirc;i ngo&agrave;i da &iacute;t hấp thu n&ecirc;n thường kh&ocirc;ng g&acirc;y ra t&aacute;c dụng phụ n&agrave;y.</p> <p><em>Thuốc kh&aacute;ng sinh</em></p> <p>Thuốc kh&aacute;ng sinh ti&ecirc;u diệt c&aacute;c vi khuẩn g&acirc;y bệnh nhưng ch&uacute;ng cũng ti&ecirc;u diệt lu&ocirc;n c&aacute;c &ldquo;vi khuẩn tốt&rdquo; l&agrave;m đảo lộn sự c&acirc;n bằng hệ vi sinh đường ruột, đặc biệt l&agrave; khi sử dụng c&aacute;c kh&aacute;ng sinh phổ rộng trong thời gian d&agrave;i. T&aacute;c dụng n&agrave;y c&oacute; thể g&acirc;y ra ti&ecirc;u chảy dẫn đến mất c&aacute;c loại muối kho&aacute;ng như natri v&agrave; kali, c&aacute;c vitamin tan trong nước như vitamin C v&agrave; kẽm. Ở những người khỏe mạnh, cơ thể c&oacute; thể tự bổ sung c&aacute;c chất n&agrave;y trong v&agrave;i ng&agrave;y. Tuy nhi&ecirc;n, những đối tượng như trẻ em, người cao tuổi, phụ nữ c&oacute; thai rất dễ bị tổn thương, suy giảm muối kho&aacute;ng c&oacute; thể dẫn đến kiệt sức, mệt mỏi, n&ocirc;n, chuột r&uacute;t. Do vậy, cần được bổ sung nước v&agrave; muối kho&aacute;ng bằng c&aacute;c dung dịch b&ugrave; nước chứa glucose, muối natri v&agrave; kali, điển h&igrave;nh l&agrave; oresol.</p> <p>Sau qu&aacute; tr&igrave;nh sử dụng kh&aacute;ng sinh, cần phải bổ sung th&ecirc;m nguồn thực phẩm như sữa chua, rau cải chua v&agrave; men vi sinh để c&acirc;n bằng hệ vi sinh đường ruột..</p> <p><strong>DS. L&ecirc; Thị Quỳnh</strong></p> <div> <div> <div> <div>&nbsp;</div> <div>&nbsp;</div> </div> </div> <div> <div>&nbsp;</div> </div> </div>

Theo suckhoedoisong.vn
Bệnh dại lây qua đường nào?

Bệnh dại lây qua đường nào?

Đường lây bệnh dại phổ biến nhất là do bị động vật dại cắn, bên cạnh đó bệnh còn có thể lây từ nước bọt của chó, mèo dại hoặc động vật khác mắc bệnh do cào hoặc liếm vào vết thương, vùng da bị trầy xước của cơ thể.
back to top