Các sự kiện khoa học sẽ diễn ra năm 2022

Omicron, sứ mệnh Mặt Trăng và vật lý hạt cơ bản... là một số trong các chủ đề khoa học sẽ định hình các nghiên cứu trong năm tới.
covid.jpg

Covid-19 tiếp diễn

Với thế giới đang bước vào năm thứ 3 của đại dịch Covid-19 và chưa thấy hồi kết, thử thách đặt ra sẽ là tìm hiểu rõ hơn về sức ảnh hưởng của Omicron – chủng virus corona lây lan nhanh được ghi nhận lần đầu tiên vào cuối tháng 11 – và những mối đe dọa mà nó gây ra. Các nghiên cứu ban đầu xác định rằng văcxin sẽ trở nên kém hiệu quả hơn với Omicron.

Vào năm 2022, các nhà nghiên cứu sẽ tiếp tục giám sát sự gia tăng các biến chủng mới của SARS-CoV-2, cũng như ảnh hưởng về lâu dài của chúng lên những người đã hồi phục sau khi nhiễm bệnh.

Các nước phát triển đã bắt đầu triển khai tiêm mũi bổ sung. Tuy nhiên, gần 1/2 dân số thế giới vẫn còn chưa được tiêm liều văcxin đầu tiên. Câu hỏi lớn ở đây là liệu các công ty dược có từ bỏ bằng sáng chế hay họ sẽ chọn hướng đi khác nhằm sản xuất ra văcxin có giá thành thấp hơn cho các quốc gia thu nhập thấp, để đạt được bao phủ văcxin toàn cầu.

Trong khi đó, các cuộc tranh luận về nguồn gốc của virus vẫn tiếp diễn. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã triệu tập thêm một nhóm gồm 26 nhà khoa học để giải câu đố này.

vacxin-2.jpg

Văcxin được cải tiến

Các nhà nghiên cứu đã có dự định phát triển thế hệ văcxin tiếp theo để chống lại virus corona liên tục tiến hóa. Năm tới có thể sẽ được chứng kiến sự phát triển của loại văcxin mRNA nhắm tới các biến chủng nhất định.

Văcxin gốc protein là một dạng miễn dịch phổ biến hơn – một số đã được sử dụng trong hàng thập kỷ qua để chống lại các bệnh như viêm gan và zona – và trong năm 2021, loại văcxin này đã khẳng định nhiều hứa hẹn trong các thử nghiệm lâm sàng.

Văcxin gốc ADN có chi phí sản xuất tiết kiệm hơn so với văcxin mRNA và không đòi hỏi điều kiện bảo quản lạnh, vì vậy, đây có thể sẽ là phương án thay thế phù hợp với các quốc gia thu nhập thấp.

Sự phát triển của văcxin cũng được kỳ vọng với các loại virus và bệnh nghiêm trọng khác, như HIV, sốt rét và bệnh Lyme...

Vận may lớn cho ngành Vật Lý

title.jpg
Máy Gia tốc hạt lớn sẽ được tái vận hành trong năm 2022.

Sau nhiều năm tạm dừng và bảo trì triền miên, Máy Gia tốc hạt lớn (Large Hadron Collider – LHC) đã được lên kế hoạch tái vận hành tại CERN, Phòng Thí nghiệm Vật lý hạt cơ bản châu Âu tại ngoại ô Geneva, Thụy Sĩ, vào tháng 6. Các bộ phân tích chính của LHC là ATLAS và CMS đều đã được nâng cấp và mở rộng với các thiết bị dò bổ sung, cho phép các nhà khoa học thu thập dữ liệu từ 40 triệu va chạm của proton.

Cùng với đó, 4 thiết bị dò sóng trọng lực trên thế giới – 1 tại Nhật Bản, 1 tại Italy và 2 tại Mỹ - sẽ bắt đầu vận hành vào tháng 12.
Tại Đại học bang Michigan, Cơ sở nghiên cứu Chùm Đồng vị hiếm (FRIB) được lên kế hoạch sẽ bắt đầu vận hành vào đầu năm 2022. Máy gia tốc đa tầng trị giá 730 triệu USD được kỳ vọng sẽ tổng hợp được hàng nghìn đồng vị mới của các nguyên tố đã biết, và nghiên cứu cấu trúc hạt nhân và vật lý của các ngôi sao neutron và các vụ nổ siêu tân tinh.

Sứ mệnh Mặt Trăng

mat-trang.jpg

Các cường quốc vũ trụ và công ty tư nhân đã được lên kế hoạch khởi hành tới Mặt Trăng vào năm 2022. NASA sẽ phóng tàu quỹ đạo Artemis 1 để đưa các phi hành gia trở lại bề mặt Mặt Trăng. Tàu quỹ đạo CAPSTONE của cơ quan này sẽ tiến hành thử nghiệm chuẩn bị cho Gateway, trạm vũ trụ đầu tiên bay quanh Mặt Trăng.

Sứ mệnh Mặt Trăng 3 của Ấn Độ, Chandrayaan-3, hy vọng sẽ hạ cánh lần đầu tiên với máy điều khiển của riêng mình. Nhật Bản cũng sẽ nỗ lực thử hạ cánh nhẹ nhàng lên Mặt Trăng, với sứ mệnh SLIM và Nga sẽ lặp lại sứ mệnh Mặt Trăng với Luna 25 lander. Tàu quỹ đạo Mặt Trăng Pathfinder Korea sẽ khởi đầu cho cuộc trinh phục Mặt Trăng của Hàn Quốc.

Về phía tư nhân, công ty có trụ sở tại Tokyo ispace sẽ phóng tàu Hakuto-R lander chở máy điều khiển Rashid Moon của các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất. Hai công ty của Hoa Kỳ, Astrobotic Technology tại Pittsburgh và Intuitive Machines tại Houston đã chuẩn bị sẵn sàng các tàu do thám chở thiết bị của NASA lên Mặt Trăng.

Tới sao Hỏa và các vì sao

sao-hoa.jpg

Một cuộc du hành vũ trụ lịch sử khác đáng theo dõi là sứ mệnh hợp tác giữa Nga - châu Âu tên ExoMars, được lên kế hoạch sẽ cất cánh vào tháng 9 và mang theo máy điều khiển Rosalind Franklin của Cơ quan Vũ trụ châu Âu lên sao Hỏa. Đợt phóng được dự định diễn ra vào năm 2020, nhưng bị trì hoãn một phần do vấn đề liên quan tới những chiếc dù cần để hạ cánh an toàn. Trung Quốc cũng lên kế hoạch hoàn thiện trạm vũ trụ Tiangong.

Hành động vì khí hậu

khi-hau.jpg

Được tiếp năng lượng từ Hội nghị COP26, các đại biểu từ khắp nơi trên thế giới sẽ gặp nhau tại Sharm El-Sheikh, Ai Cập, vào tháng 11/2022 để tham dự COP27. Các quốc gia được kỳ vọng sẽ đưa ra các cam kết khí hậu nhất quán với thỏa thuận Paris 2015 với mục tiêu giới hạn nóng lên toàn cầu ở dưới 2 độ C so với nhiệt độ tiền công nghiệp.

Cùng với đó, các nhà nghiên cứu sẽ phải giám sát lượng phát thải khí nhà kính của các nước thành viên tham gia COP26 – bao gồm cam kết giảm lượng tiêu thụ than đá và cắt giảm phát thải khí metan. Sau đợt giảm do đại dịch vào năm 2020, lượng phát thải carbon đã tăng trở lại vào năm 2021.

Thúc đẩy bảo vệ đa dạng sinh học

sinh-hoc.jpg

Các Mục tiêu Đa dạng sinh học Aichi, được xuất bản năm 2010, hầu hết đã bị lỡ hạn vào năm 2020. Cuộc họp tiếp theo của các bên tham gia Công ước Liên Hợp Quốc về Đa dạng sinh học – trước đây dự định tiến hành vào 2020 – sẽ diễn ra tại Kunming, Trung Quốc, từ 25/4 - 8/5/2022. Việc mất đi môi trường sống và các yếu tố khác liên quan tới hoạt động của con người đã đẩy khoảng 1 triệu loài thực vật và động vật tới bờ tuyệt chủng.

Theo Nature
back to top