Nguyên nhân khiến bất động sản du lịch của Việt Nam chưa được khai thác tương xứng chủ yếu là do chính sách pháp lý chưa đầy đủ, thống nhất, đồng bộ đã và đang gây lúng túng cho cơ quan quản lý, lẫn doanh nghiệp.
Từ thực tế ở Việt Nam...
Ngày 22/1/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 147/QĐ-TTg về việc phê duyệt Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 với mục tiêu đến năm 2025. Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn, thuộc nhóm 30 quốc gia có năng lực cạnh tranh du lịch hàng đầu thế giới.
Để thực hiện mục tiêu này, cần có các chính sách cụ thể nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành du lịch. Tuy nhiên, Theo TS Đoàn Trung Kiên, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội, chính sách, pháp luật về kinh doanh bất động sản du lịch chưa đầy đủ, thống nhất, đồng bộ.
Thực tế này đã và đang gây lúng túng cho công tác quản lý nhà nước về thị trường bất động sản ở các địa phương, là “điểm nghẽn” cho hoạt động đầu tư kinh doanh ở phân khúc bất động sản này.
Hiện, thống kê từ các quy định, trình tự thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất hiện được quy định trong khoảng 19 luật, bộ luật, 52 nghị định, 42 thông tư, 102 quy chuẩn và 936 tiêu chuẩn.
Tùy từng loại dự án, chủ đầu tư phải thực hiện thủ tục gồm từ 30 - 54 bước với 38 - 159 con dấu. Thời gian quy định hoàn tất thủ tục khoảng 1 năm đến 1,5 năm. Thực tế, theo các chủ đầu tư, thời gian thủ tục dự án bất động sản du lịch hiện kéo dài từ 2 - 5 năm, thậm chí còn lâu hơn.
Quy trình đầu tư dự án bất động sản du lịch rất phức tạp, qua nhiều bước khác nhau, và kéo dài, hàm chứa nhiều rủi ro… gây ảnh hưởng không nhỏ tới các doanh nghiệp, cũng như cho các nhà quản lý.
ThS Nguyễn Mạnh Khởi, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường Bất động sản, Bộ Xây dựng cho rằng, có hai vấn đề cần quan tâm hiện nay là làm sao để phát triển du lịch Việt Nam mạnh, bền vững và chính sách pháp luật về bất động sản du lịch cần khơi thông như thế nào?
“Tôi xin phép được đặt ra 5 chính sách cần quan tâm gồm: Chính sách về quy hoạch, chính sách pháp luật về đầu tư xây dựng bất động sản du lịch, chính sách kinh doanh bất động sản du lịch, chính sách quản lý bất động sản du lịch, chính sách sở hữu bất động sản”, ông Khởi nhấn mạnh.
“Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến việc khơi dậy mọi tiềm năng và nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời, coi việc hoàn thiện hệ thống pháp luật là một trong những mục tiêu ưu tiên để hóa giải, tháo gỡ những “điểm nghẽn” của quá trình phát triển, trong đó có thị trường bất động sản nói chung và thị trường bất động sản du lịch nói riêng” - TS Phan Chí Hiếu, Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
... và bài học trên thế giới
Trong khi, theo các chuyên gia, các nước trên thế giới như Mỹ, Singapore, Thái Lan, Indonesia… việc quy hoạch và quản lý bất động du lịch rất chặt chẽ.
Tại Mỹ, yếu tố ảnh hưởng đến thị trường bất động sản nói chung, bất động sản du lịch nói riêng đó là việc phân vùng và về chính sách thuế siết chặt.
Hay như ở Indonesia, mỗi vùng mỗi khu vực của quốc gia này đều có những đặc điểm về địa hình, khí hậu khác nhau. Vì vậy, Indonesia có những chính sách khác nhau để khai thác triệt và phát triển ngành du lịch.
Ngoài ra, dù nhiều hay ít tài nguyên về bất động sản du lịch, thì các nước này đều xây dựng các chính sách pháp lý đồng bộ, thống nhất và chặt chẽ. Nhưng lại luôn có những hướng mở cho doanh nghiệp phát triển một cách tốt nhất.
Du lịch chính là tạo ra “hồn cho đất” để làm nên những giá trị vật chất và tinh thần, thu hút khách du lịch. Mặt khác, lợi thế hơn hẳn của bất động sản du lịch là giúp phát triển những vùng sâu, vùng xa phát triển tiềm năng du lịch, như là giải pháp phát triển kinh tế mà vẫn bảo tồn được giá trị tự nhiên, bảo vệ môi trường bền vững.
Một cách chính xác hơn, phát triển bất động sản du lịch là giải pháp tối ưu, giúp vừa phát triển nhanh, bền vững và vừa bảo tồn được tiềm năng phát triển của khu vực. Tích lũy tài nguyên cho tương lai còn dư địa để khai thác.
Với từng ấy lợi thế, vấn đề đặt ra là cần khẩn trương tạo lập hành lang pháp lý chính thức và ổn định cho thị trường bất động sản du lịch.
Đồng thời, hoàn thiện các quy định pháp luật về đất đai, pháp luật kinh doanh bất động sản và thủ tục đầu tư, sự thống nhất quản lý của nhà nước trong các Luật liên quan và các văn bản hướng dẫn thi hành nhằm giảm thời gian, giảm chi phí cho doanh nghiệp…
Tháng 2/2020, Bộ Tài nguyên & Môi trường đã có văn bản hướng dẫn, giải quyết về việc sử dụng đất, cấp chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng không phải nhà ở đối với một số loại hình cư trú mới như condotel, biệt thự du lịch, văn phòng kết hợp lưu trú.
Thời gian thuê đất không quá 50 năm, trừ dự án lớn nhưng thu hồi vốn chậm thì được cấp sổ không quá 70 năm. Bộ Tài nguyên & Môi trường cũng nêu quy định việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các công trình xây dựng không phải nhà ở khi đủ điều kiện.
Sau đó là Bộ Xây dựng và Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch cũng có những văn bản hướng dẫn cho loại hình căn hộ condotel, nhưng đến thời điểm hiện tại, tính pháp lý cho sản phẩm này vẫn chưa được giải quyết. Theo nhiều chuyên gia, nguyên nhân vẫn là do các văn bản quy phạm pháp luật đang có nhiều mâu thuẫn, chưa thống nhất.