Bạch hoa xà thiệt thảo: còn gọi là cổ lưỡi rắn trắng, bòi ngòi bò, xà thiệt thảo, xà châm thảo, long thiệt thảo, nhị diệp lục. Cây có tên khoa học là Phumbago Zeylanica L, mọc hoang ở nhiều vùng trong nước ta. Thu hái vào mùa hạ, lấy toàn cây rửa sạch, phơi hoặc sấy khô.
Theo Đông y, bạch hoa xà thiệt thảo có vị ngọt, nhạt, hơi đắng, tính mát, không độc. Loại cỏ này có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi thấp, tiêu thũng, hoạt huyết, lợi niệu, tiêu ung tán kết, thường được dùng để trị các chứng sưng đau do các bệnh ung thư và các chứng nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm thanh quản, viêm phổi, viêm gan… trị ung nhọt, u bướu, sưng nhọt, trị nọc độc của rắn độc cắn...
Theo y học hiện đại, bạch hoa xà thiệt thảo là loại thuốc quý có tác dụng ức chế sự phân chia, sinh sản của các hạch tế bào ung bướu. Vì thế nó được sử dụng để hỗ trợ điều trị u bướu, tăng sức đề kháng giúp cơ thể chống chọi với khối u và ngăn ngừa biến chứng của khối u.
Bán chi liên: Bán chi liên còn gọi là nha loát thảo, tinh dầu thảo, hiệp diệp, hàn tín thảo, hoàng cầm râu. Cây có tên khoa học là Seutellaria, Barbata D. dor. Cây thường sống ở 2 bên bờ ruộng, rãnh nước, nơi ẩm thấp gần nước ở miền Bắc nước ta.
Theo Đông y, bán chi liên có vị hơi đắng, tính mát. Tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, tiêu sưng, giảm đau, chống khối u tân sinh. Thường được sử dụng trong các trường hợp: Áp xe phổi, viêm ruột thừa, viêm gan, xơ gan cổ trướng, khối u tân sinh.
Phương thuốc: Ung thư có rất nhiều thể, nhiều vị trí, thể tạng của người bệnh cũng rất khác nhau. Vì thế khi sử dụng 2 vị thuốc này, thầy thuốc phải căn cứ vào tình trạng cụ thể để phối hợp gia giảm với các vị thuốc khác.
Ung nhọt, u bướu: Bạch hoa xà thiệt thảo 120g, Bán chi liên tươi 60g. Sắc uống, giã nát đắp lên nơi đau.
Ung thư phổi: Bạch hoa xà thiệt thảo 50g, bán chi liên, sa sâm, hoài sơn, ngư tinh thảo đều 30g, thiên môn, mạch môn, xuyên bối mẫu, tri mẫu, a giao, tang diệp đều 9g, phục linh 12g, sinh địa 15g, tam thất, cam thảo đều 3g. Ngày 1 thang sắc uống.
Ung thư mũi họng: Bạch hoa xà thiệt thảo, tử thảo, đan sâm đều 30g, bán chi liên, dã bồ đào căn đều 60g, can thiềm bì, cấp tinh tử đều 12g, thiên long, bán hạ, cam thảo đều 6g, mã liên tử 3g. Sắc uống.
Ung thư gan: Bạch hoa xà thiệt thảo, bán chi liên đều 20g, tiểu kim bất hoán, kê cốt thảo đều 15g. Ngày 1 thang sắc uống.
Ung thư dạ dày, trực tràng: Bạch hoa xà thiệt thảo, bán chi liên, bạch anh, đông quỳ, bán biên liên, trương ương đều 30g. Ngày 1 thang sắc uống.
Ung thư dạ dày: Bạch hoa xà thiệt thảo 60g, bạch mao căn (rễ cỏ tranh) 60g, hạt bo bo 40g, đường đỏ 40g. Sắc uống ngày một thang.
Ung thư tụy: Bạch hoa xà thiệt thảo, thiết thúc diệp, mẫu lệ nung đều 30g, hạ khô thảo, hải tảo, hải đới, đảng sâm, phục linh đều 15g, lậu lô, đương quy, xích thược, bạch truật đều 12g, đan sâm 18g, xuyên luyện tử, uất kim đều 9g. Sắc uống.
Ung thư bàng quang: Bạch hoa xà thiệt thảo, long quý, xà môi, bạch anh, hải kim sa, thổ phục linh, đăng tâm thảo, uy linh tiên.
Ung thư bàng quang, trong nước tiểu có máu, tiểu tiện khó, đau tức ở bụng dưới, nước tiểu vàng, rêu lưỡi nhớt khô, mạch huyền hoạt sác: Bạch hoa xà thiệt thảo, bán chi liên đều 15g, bạch anh, thổ phục linh, long đởm thảo, chi tử sao, hoàng cầm, sài hồ, sinh địa, xa tiền thảo, trạch tả đều 12g, mộc thông, biển súc, cù mạch đều 10g, hoạt thạch 20g.
Ung thư cổ tử cung: Bạch hoa xà thiệt thảo, bán chi liên, côn bố, hải tảo, đương quy, tục đoạn đều 24g, toàn yết 6g, ngô công 3 con, bạch thược, hương phụ, phục linh đều 15g, sài hồ 9g. Sắc uống ngày 1 thang.
Ung thư tiền liệt tuyến: Bạch hoa xà thiệt thảo, thổ phục linh, xuyên sơn giáp, sinh hoàng kỳ đều 15g, đảng sâm, tiên linh tỳ, kỷ tử, hà thủ ô chế, ngưu tất, thất diệp nhất chi hoa, bạch thược đều 12g, nhục thung dung, ba kích, đại hoàng chế, tri mẫu, chích cam thảo đều 6g, hoàng bá sao 10g. Sắc uống ngày 1 thang.
Qua thực tế và kinh nghiệm cho thấy bạch hoa xà thiệt thảo và bán chi liên phối hợp với các vị thuốc khác có tác dụng hỗ trợ điều trị nhiều loại ung thư có kết quả. Tuy nhiên đừng ngộ nhận là 2 vị thuốc này có thể chữa khỏi hẳn các bệnh ung thư, mà phải kết hợp với các phương pháp điều trị ung thư của y học hiện đại (phẫu thuật, hóa trị, xạ trị) nếu không sẽ bỏ lỡ cơ hội vàng trong điều trị ung thư.
Lương y Vũ Quốc Trung (Hội Đông y Việt Nam)
