Viêm tụy cấp là một tình trạng viêm cấp tính của tuyến tụy, thường gặp nhiều ở những bệnh nhân bị sỏi mật, tăng mỡ máu và uống rượu bia. Người bị viêm tụy cấp cần có một chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh để giảm nguy cơ tái phát và mang lại hiệu quả tốt hơn trong điều trị.
Theo thống kê tại Mỹ, tỷ lệ mắc viêm tụy cấp hàng năm là 110- 140/100.000 trong đó có khoảng 20 % bệnh nhân viêm tụy cấp nặng đòi hỏi phải chăm sóc ở các cơ sở y tế chuyên sâu, khoảng 30% tử vong do viêm tụy cấp nặng chiếm trong tổng số ca bệnh nặng. Chi phí y tế trung bình để điều trị cho 1 bệnh nhân viêm tụy cấp khoảng 7000 USD.
Tại sao chế độ ăn và thói quen lại quan trọng với người bị viêm tụy cấp: khi bị viêm tụy cấp, nếu tuân thủ chế độ ăn, lối sống hợp lí, an toàn lành mạnh có thể giảm nguy cơ viêm tụy tái phát, viêm tụy mạn và bệnh lí liên quan do viêm tụy.
 |
Bác sĩ mách cách ăn uống dự phòng viêm tụy cấp tốt hơn điều trị - Ảnh BSCC |
Một số khuyến cáo về nguyên tắc ăn uống và lối sống có lợi dự phòng viêm tụy:
Bệnh viêm tụy nên tránh, hạn chế ăn gì?
- Hạn chế thực phẩm có chất béo bão hòa: Chất béo bão hòa có thể làm tăng cholesterol đặc biệt là các chất béo có trong thức ăn chế biến sẵn như thức ăn nhanh, đồ chiên rán, bánh ngọt, đồ uống có ga làm chậm quá trình lưu thông máu, gây tắc mạch và làm cho tình trạng viêm tụy cấp trở nên trầm trọng hơn.
- Hạn chế bánh: Bánh mì, bánh ngọt là nguồn dinh dưỡng giàu tinh bột song lại không phù hợp với bệnh nhân viêm tụy, nguyên do khi bệnh nhân bị viêm tụy làm giảm tiết enzyme tiêu hóa dẫn đến giảm tiêu hóa tinh bột. Các loại bánh giàu tinh bột như bánh mì, bánh rán, bánh sừng bò, bánh quy, bánh quế,… người bệnh không nên tiêu thụ nhiều.
- Hạn chế sữa: sữa cũng là nguồn thực phẩm giàu chất béo. Do vậy bệnh nhân nên hạn chế uống sữa hoặc các chế phẩm từ sữa có hàm lượng chất béo cao như: sữa chua, pho mát, bánh sữa.
- Hạn chế rượu bia: Rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh lý viêm tụy, việc tiếp tục sử dụng lượng lớn thức uống kích thích này trong thời gian mắc bệnh sẽ làm bệnh trầm trọng hơn, và chuyển thành viêm tụy mạn. Bất cứ loại rượu, bia chứa cồn nào cũng cần loại bỏ.
Chế độ ăn uống phù hợp với bệnh nhân viêm tụy
- Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ: Chất xơ giúp cải thiện hệ tiêu hóa, hạn chế hấp thu mỡ máu ở tiểu tràng và tăng đào thải các chất thừa ra ngoài, ngăn ngừa tình trạng táo bón, làm giảm mỡ máu và giảm cân hiệu quả. Hầu hết các hoa quả tươi, rau xanh đều tốt cho tuyến tụy như:
- Rau xanh như cải bó xôi, cải xoăn, bông cải xanh
- Các loại trái cây như táo, lê, và chuối.
- Ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt, các loại hạt, bánh mì nguyên cám.
- Các trái cây, rau củ có nhiều màu sắc như dâu tây, việt quất, cam, quýt, cà chua, cà rốt và ớt chuông có chứa nhiều chất chống oxy hóa rất có tác dụng giảm mỡ máu và tốt cho tuyến tụy.
- Uống đủ nước từ 1,5-2 lít nước mỗi ngày, có thể sử dụng các loại nước trái cây, trà, cà phê nhẹ, thức uống dinh dưỡng dễ tiêu hóa, sẽ phù hợp để đảm bảo đủ lượng nước cho cơ thể hằng ngày
- Nên chia nhỏ bữa ăn, thay vì ăn no thì người bệnh nên ăn ít, ăn gần no và ăn làm nhiều bữa
Thay đổi lối sống
- Chế độ luyện tập thể dục thể thao rất quan trọng: nên duy trì thói quen luyện tập thể thao 3 lần/ tuần, mỗi lần từ 45-60 phút.
- Kiểm soát cân nặng duy trì BMI trong giới hạn từ 18-23
- Kiểm soát các bệnh lý nền đặc biệt là rối loạn chuyển hóa lipid máu và đái tháo đường bằng chế độ ăn, luyện tập và sử dụng thuốc.
- Nên khám định kì kiểm tra sức khỏe và kiểm soát bệnh lí nền 3 tháng/lần
TS.BS Ngô Thị Hoài (Khoa Cấp cứu tiêu hóa, Bệnh viện TWQĐ 108)
