Alzheimer là bệnh suy giảm khả năng hoạt động của não bộ một cách nghiêm trọng khiến người bệnh bị suy giảm trí nhớ, khả năng tư duy và rối loạn hành vi.
Trong đó, suy giảm khả năng nhớ là triệu chứng đặc thù. Người bệnh bị suy giảm khả năng nhớ hay là bị quên một cách nghiêm trọng. Không nhớ được những thông tin cơ bản về mình, không nhớ được người thân, không nhớ được về thời gian, địa điểm và các sự kiện đã xảy ra, dù đó là sự kiện ghi lại dấu ấn lớn trong cuộc đời. Người bệnh cũng không nhớ được các thông tin mới, rất khó có khả năng học hay tiếp thu.
Bên cạnh đó, người bệnh có sự thay đổi về tâm trạng và hành vi mà người ta gọi là rối loạn hành vi. Cáu gắt, bực bội, nói bông đùa, bâng quơ, nói với người thân như trò chuyện với người lạ, có những hành vi lạ thường, thậm chí có thể bỏ nhà ra đi. Đó là triệu chứng song hành của bệnh.
Nhưng triệu chứng chủ yếu đó là triệu chứng suy giảm khả năng nhớ.
Bệnh alzheimer hiện nay được cho là do 3 nhóm yếu tố nguy cơ cơ bản gây ra. 3 nhóm yếu tố nguy cơ này không được gọi là nguyên nhân vì có người có các yếu tố này thì mắc bệnh nhưng người khác thì không. 3 nhóm yếu tố nguy cơ là tuổi tác làm suy thoái các cơ quan dẫn tới suy giảm khả năng tổng hợp chất trung gian thần kinh thuộc hệ cholinergic, rối loạn gene di truyền, tích tụ chất độc do chuyển hóa (như tích tụ beta amyloid trong não), rối loạn chuyển hóa là rối loạn tổng hợp protein quan trọng trong não là protein TAU.
Bệnh alzheimer là bệnh tiến triển, nặng dần theo thời gian. Hiện nay, không có phương pháp điều trị đặc hiệu. Hay nói một cách khác là bệnh không chữa được, chỉ có thể điều trị triệu chứng mà thôi.
Bệnh không do vi sinh vật gây ra nên không có khả năng lây. Nhưng ngược lại, yếu tố di truyền có một mối liên quan nhất định. Song điều đó không có nghĩa là 100% người có ông bà cha mẹ bị bệnh Alzheimer thì sẽ mắc bệnh.
Trong y học cổ truyền không có bệnh alzheimer mà chỉ có bệnh với triệu chứng tương đồng. Y học cổ truyền coi alzheimer là bệnh của hậu quả suy thận tinh và nhiễm các yếu tố của "thất tình". Thận là cơ quan chủ của não, não là bể của thận. Não suy là do thận tinh kém. Lại do tác động của bảy yếu tố tâm lý (thất tình) nên làm cho hoạt động ngày trở lên rối loạn. Can thiệp điều trị y học cổ truyền chỉ có tính hỗ trợ điều trị và có tác dụng nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Vì bệnh vốn là bệnh không chữa khỏi.
BS Cao Hồng Phúc (Bệnh viện Quân y 103)
